193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 42. maddesinde, birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerine yer verilmiş, aynı Kanunun 3946 sayılı Kanunla değişik 94. maddesinin 3 numaralı bendinde de 42. madde kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri yapanlara (kurumlar dahil) ödenen istihkak bedellerinden % 3vergi kesileceği hükme bağlanmıştır.
Anılan Kanunun 44. maddesinde de inşaat işlerinde geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın düzenlendiği tarihin, diğer hallerde işin fiili tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarihin bitim tarihi olarak kabul edileceği belirtilmiş, bitim tarihinden sonra bu işlerle ilgili olarak yapılan giderler ve her ne nam ile olursa olsun elde edilen hasılatın bu giderlerin yapıldığı veya hasılatın elde edildiği yılın kar veya zararının tespitinde dikkate alınacağı belirtilmiştir.
Diğer taraftan, bir işin Gelir Vergisi Kanunu’nun 42. madde kapsamına giren inşaat ve onarma işlerinden olması için, yapılan işin inşaat ve onarma işi olması birden fazla takvim yılına sirayet etmesi ve taahhüde bağlı olarak yapılması gerekmektedir.Şu an piyasada bu husun neler olduğu ile ilgili yalan yanlış uygulamalar gözüme çarpmaktadır,özellikle montajlı teslimi olan firmalarda,bir yılı geçen her işi senelere sari iş gibi kayıtlara aldıklarını görüyorum peki GVK 94 /3 e göre % 3 stopaj neden kesilmiyor,kanunun emredici kuralı, İnceleme elemanlarıda sadece naylon fatura ,randıman veya kaydı envantere girdiklerı için uygulamadan haberi olanda yok.
Aynı zamanda eğer iş Birbirleriyle yaptıkları işlemler hariç olmak üzere inşaat taahhüt işi yaptıran;
· Genel ve katma bütçeli daireler,
· İl özel idareleri,
· Belediyeler,
· Köyler,
· Bunların teşkil ettikleri birlikler,
· Vakıflar tarafından kurulanlar hariç, diğer tüm üniversiteler,
· Döner sermayeli kuruluşlar,
· Kanunla kurulmuş kamu kurum ve kuruluşları,
· Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,
· Kanunla kurulan veya tüzelkişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları,
· Bankalar,
· Sermayelerinin % 51 veya daha fazlası kamuya ait olan işletmeler,
· Özelleştirme kapsamında bulunan kuruluşlar.
Hisse senetleri İMKB’ye kote edilmiş şirketler,
Yaptırdıkları inşaat taahhüt işleri nedeniyle ödeyecekleri hakediş bedeli üzerinden hesaplanan %18 KDV’nin 1/6’sını tevkif ederek, sorumlu sıfatıyla 2 No’lu KDV beyannamesi ile beyan edip ödeyeceklerdir. 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliği gereğince katma değer vergisi tevkifata tabi bulunan işlerin Katma Değer Vergisi Kanunu hükümleri çerçevesinde vergiden müstesna olması halinde, işlem bedelleri üzerinden KDV hesaplanmayacağı için herhangi bir tevkifat yapılmayacaktır. Ancak, vergiden istisna olan işlerin alt yüklenicilere devredilmesi ve alt yüklenicilerin yaptığı işlemin istisna kapsamına girmemesi halinde, alt yüklenicilerin gerçekleştirdikleri işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinin genel esaslar çerçevesinde tevkifata tabi tutulması gerekmektedir. Örneğin Devlet Hava meydanları Genel müdürlüğünün yaptırdığı bir hava alanı inşaatı KDV den istisnadır. Bu işi yapan müteahhidin hava alanı inşaatının bir kısmını taşerona yaptırması durumunda , taşeronun yaptığı iş nedeniyle hesapladığı KDV için tevkifat uygulayacaktır.
Her montajlı o yılı geçen teslim senelere sari inşaatmıdır?elbette olamaz,hatta montajlı işlerin farklı özellikleri mevcuttur,diğer taahhüde bağlı işler gibi sözleşmeye bağlı olması,sözleşmenin% 0.75 damga vergisinin süresinde ödenmesi,irsaliye ile malzemelerin devamlı gönderilebilmesi,Ay içinde 7 günlük fatura kesme mecburiyetine tabii olmaması,iş bitiminde fatura kesilebilmesi bu hususlar montajlı teslimlerin kendine has uygulamasından mütevellit oluşan özelliklerdir,bu faturaları 6 ay sonrada 1 yıl sonrada 2 yıl sonrada kesebilirsiniz,sözleşmeye bağlı olarak,o zaman bir yılı geçti bu iş senelere sari inşaat işimidir diyeceğiz!kavram kargaşası sadece yoğun ve yorgun geçen hayatımızı daha zor hale getirmekten başka bir sonuç doğurmaz.
Gelelim tanımlara GVK 42.maddesinde geçen tanımları irdeleyelim,inşaat işi diyor inşaat ne demektir? İnşaat; yapı işleri, yapımı süren bina anlamlarında kullanılmaktadır.onarma ne demek? Onarmak işi; restorasyon, tamirat, tamir.taahhüt nedir? Taahhüt: Daha henüz yapılmamış bir şeyi, üstüne alma üstlenme işine taahhüt denir.
Bir sözleşme mecburiyeti var bu tanımlara girip girmediği ile ilgili,Her ne konuda olursa olsun üzerinde belli para yazılı olan her türlü sözleşmelerin her bir nüshası binde 7.5 oranında damga vergisine tabi olacaktır.damga vergisinin ödenme mecburiyeti zaten kanunun emredici kuralı.
Burada kavram kargaşası kooperatiflere yapılan işlerin hangilerinin inşaat işi sayılması ile ilgili bakanlığın müktezalarında belirttiği, kooperatiflere yapılan inşaat taahüt teslimlerini yapan firmaların bu işleri inşaat işi kabul edip montajlı ve o yılı geçen teslimleride buna istinaden GVK 42.maddesine istinaden senelere sari iş olarak görmesidir diye düşünüyorum.
kooperatife yapılan inşaat taahhüt teslimlerin muaf veya indirimli kdv uygulmasına istinaden, neler olduğunu idarenin görüşlerini geçen yazımda anlatmıştım.
KDV açısından yapılan değerlendirmeler nedeniyle bu değerlendirmeler ışığında kooperatife iş yapan indirimli veya muaf kdv ile fatura kesen müteahhide malzeme teslim edenler genel kdv oranında bu teslimleri yapacaklardır hükmünü hepimiz biliyoruz.
Müteahhit işini sözleşmeye dayandıracak,sözleşme de bir yılı aşkın bir süre mevcut ise GVK 42.maddesine göre bu işin gelir ve giderlerini ya ayrı hesaplarda takip edicek,yada başka bir defter tastik ederek orda takip edecek,ilk hakedişten itibaren % 3 stopaj kesecek olan ihale makamı müteahhit adına bağlı olduğu vergi dairesine muhtasar beyannamesi bu stopajı beyan edip ödeyecek,müteahhit kooperatifin ruhsat tarihine göre ya indirimli oranda kdv uygulayacak yada muaf olacak fatura da ki kdv , peki müteahhide iş yapanları düşünelim,mesela müteahhitten aliminyum cephe giydirme işini alan bir firma olsun bu firma 3 aylık sürede bu işi yapacağını taahhüt etsin,işi aldığı tarih 11.10.2008 olsun,işin bitimi 11.01.2009 olsun bu firma senelere sari inşaat işimi yapmıştır,yoksa montajlı bir iş mi yapmıştır.bence bu firma sözleşmede başka bir hüküm yok ise( çünkü kanunun emredici kuralları haricinde sözleşme özel hukuk tur ve kanunlarında üstündedir),bu firma montajlı iş yapmıştır,müteahhide genel oranla kdv li fatura kesecektir,iş ile ilgili malzemeleri gittikçe irsaliyelerini kesebilir iş süresince ama faturayı sözleşme gereği işin bitiminde 11.01.2009 tarihinde kesebilir.montajlanacak giden malzemeleride stok ta 2008 ın sonunda gösterir.
Sözleşmede kısmi fatura kesilmesi talep edilmiş ise 2008 de o iş ile ilgili,faturası kesilen iş senelere sari mantığı ile düşünülemez,2008 de kesilen fatura ile ilgili yapılan harcamalar ve oluşan kar veya zarar ,2008 in gelir tablosuna yansıtılmalıdır. Vergide dönemsellik ilkesi mevcuttur,özel durumlar dışında geliri veya gideri ertesi yıla taşıyamazsınız.bu özel durumlardan biri GVK 42.maddesidir.
Gelelim müteahhide teslimi yapan firmanın muhasebe uygulamasına,bu firma alimınyum üreticisi bir firma olsun, Bir Üretimde:
- Üretilen her birimin ya da grup malların her biri ayrı nitelik taşıyorsa,
- Bu nitelikler müşteriler tarafından belirleniyorsa,
-Çoğu kez müşterilerin yaptıkları siparişe göre üretim yapılıyorsa sipariş maliyet yöntemi kullanılır.
Sipariş maliyet sistemi uygulamasında her taahhüt veya inşaat ayrı ve farklı bir maliyet merkezi oluşturacağından her bir işle ilgili faaliyetlerin ve giderlerin izlenmesinde yarar vardır. Hem faaliyetler hem de kapsadıkları giderleri, inşaat işletmeleri maliyet kartları oluşturarak, inşaat tamamlanıncaya kadar maliyetlerini topluca izleyebilirler.
İnşaat işletmeleri işlerinin her birinde projelerin maliyetlerini ayrı ayrı izlemesi gerektiğinden, inşaat endüstrisinde maliyetlerin bulunmasında sipariş maliyet sistemi kullanılır.
150-151-152 hesap mantığı içerisinde 620 mi oluşacak,yoksa inşaat taahhüt işi yapıyor diye 740 ın altında x ahşap giydirme işi diyerek malzeme,işçilik ve diğer
Giderlerini bu hesap altında toplayarak,740-741-622 mantığı içerisinde bir muhasebe mi yapacak,Eğer iş inşaat taahhüt işi ise;
740- HİZ.ÜRT. MALY.
741- HİZ.ÜRT.YANS.
170-177- YIL.YAY.İNŞ.VE MALY.
750- ARAŞ.GEL.GİD.
751- ARGE YANS.
760- PAZ.SAT.DAĞ.GİD
761- PAZ.SAT.DAĞ.YANS
770- GEN.YÖN.GİDE
771- GEN.GİD. YANS.
780- FİNANS.GİD
781 FİN.GİD. YANST
600.Y.İÇİ SATIŞ HS
622- SAT.HİZ.MLY.
350- Y.Y. İNŞ.HAK
690- DÖN.K/Z
İnşaatın devam ettiği yıllar
----------
İnşaatın tamamlandığı yıl
Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşletmelerinde 7 A Seçeneğine Göre Maliyet Hesaplarının Akışı (Fiili Maliyet Yöntemi)
İNŞAAT(HİZMET) ÜRETİM MALİYETİ UNSURLARI
İlk Madde ve Malzeme Giderleri
İşçilik Giderleri
Taşeron Giderleri
Diğer Direkt Giderler( elektrik,su,sözleşme,teminat mekt..gid )
Endirekt (GÜG) Giderler (endirekt mlz,end.işçilik, amortisman vb)
MALZEME ALIMI
---------------------------- / -----------
150- İLK MADDE VE MALZEME HS. XXXX
10- Genel Depo
05- Aliminyum malzeme
191- İND.K.D.V. HS. XXXX
100- KASA HS XXXX-
Aliminyum alımı nedeniyle
----------------- / --------------------------
MALZEME KULLANIMI
--------------------------------------- / ----------------
740- HİZMET ÜRETİM MALİYETİ HS. XXXXXXX
10-X CEPHE GİYDİRME İŞİ. XXX
0-Direkt İ.M.M. Gid.
001-Aliminyum malzeme
150-İLK MADDE VE MALZ.HS XXXXXXX
10-Genel Depo
05- Aliminyum malzeme
………. Üretim Döneminde cephe giydirme üretiminde kullanılan Aliminyum malzemesi
--------------------------------------- / ------------------------
Not. Bazı alımlar Hazır beton gibi doğrudan stoklanmadan maliyet hs kayıt yapılır.
İŞÇİLİK GİDERLERİ
------------------------------------------- / -----------------------
740- HİZMET ÜRETİM MALİYETİ HS xxxxx
10- YOL İNŞAATI
1-İşçilik Giderleri
01- Direkt İşçilik
110- Normal ücret(Brüt)
111- SSK İşveren Payları
112- İşsizlik Siğ. İşveren Payları
